Tijdens de bijeenkomst werd stilgestaan bij de zorgwekkende staat van het Surinaams erfgoed en de noodzaak tot directe actie. Volgens voorzitter Johan Roozer dreigen monumentale panden binnen 25 jaar te verdwijnen als er geen ingrijpen plaatsvindt. Daarom is een speciale regeling voor het behoud van gebedshuizen in voorbereiding.

Tijdens de avond spraken verschillende deskundigen over de staat van de monumentenzorg, het belang van gebouwd erfgoed en de noodzaak van bouwkundige onderhoudsplannen. Priscilla Atma, waarnemend voorzitter van de Commissie Monumentenzorg – een adviesorgaan onder het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur – sprak haar waardering uit voor de toenemende aandacht voor monumentenzorg. Uit onderzoek blijkt echter dat het bewustzijn hierover binnen de samenleving nog relatief laag is.

De commissie voert jaarlijks inspecties uit van monumenten. In juli 2024 bleek dat slechts 50 tot 56 procent van de monumenten in goede staat verkeert, terwijl ongeveer 20 procent zich in slechte conditie bevindt. In totaal zijn er landelijk ruim 300 monumenten geregistreerd, waarvan er al 30 verloren zijn gegaan door brand. Hoge onderhoudskosten en achterstallig herstel vormen een groeiende zorg. Atma pleit daarom voor meer publieke betrokkenheid en samenwerking om het erfgoed op duurzame wijze te behouden.

Volgens Rachel Deekman, waarnemend directeur van de Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname, biedt erfgoedtoerisme aanzienlijke economische kansen, mits de gebouwen beter worden benut. Veel panden zijn momenteel niet toegankelijk, terwijl ze juist als toeristische trekpleisters zouden kunnen dienen. Modernisering vormt echter een bedreiging: nieuwbouw wordt vaak verkozen boven behoud. Beschermde monumenten mogen volgens de wet en UNESCO-regels niet zomaar worden gesloopt. Deekman onderstreept het belang van bescherming tegen verval, illegale afbraak en risico’s zoals brand, zodat dit waardevolle erfgoed behouden blijft.

Architect Derrick Emmanuels benadrukte het belang van systematische documentatie van gebouwen en het opstellen van structurele onderhoudsplannen. Monumentenzorg is slechts één onderdeel van duurzaam behoud. Financiële middelen zijn belangrijk, maar bewustwording speelt een nog grotere rol. “Mensen moeten begrijpen dat zo’n gebouw van henzélf is. Het vertelt ons waar we vandaan komen en verdient zorg voor wie na ons komen.” Een diepere waardering voor erfgoed bevordert samenwerking en maakt het verkrijgen van financiering gemakkelijker. Volgens Emmanuels blijven monumenten niet enkel behouden door geld, maar vooral door betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel.